The Defeat of Mara

แรงบันดาลใจจากภาพจิตรกรรมฝาผนังแบบไทยที่เล่าเรื่อง “มารผจญ” ผลงานนี้สะท้อนแนวคิดอันลึกซึ้งเกี่ยวกับการเอาชนะอุปสรรคด้วยคุณธรรมภายใน ในฉากดั้งเดิม พระพุทธเจ้าประทับนั่งอย่างสงบใต้ต้นโพธิ์ ทรงอัญเชิญพระแม่ธรณีเป็นพยานในการตรัสรู้ ขณะที่กองทัพมารอันน่าสะพรึงกล้า นำโดยพญามารผู้มีพันกร ประทับช้างคีรีเมขลา พยายามโจมตีพระองค์อย่างไร้ผล พระแม่ธรณีบิดมวยผมปล่อยกระแสน้ำพัดพามารลงไป แสดงถึงพลังแห่งธรรมชาติที่ค้ำจุนสัจจะ

เรื่องราวนี้ยังเป็นพื้นฐานของ “คาถาชัยมงคล” (บาลี: พาหุง) ซึ่งพญามารไม่ได้หมายถึงปีศาจเพียงเท่านั้น แต่เปรียบได้กับพลังภายนอกและภายในที่ชักนำมนุษย์ให้หลงผิด บทคาถาทั้งแปดกล่าวถึงชัยชนะของพระพุทธเจ้าที่ได้มาจากคุณธรรม เช่น ทาน ความอดทน ปัญญา และความสงบ มิใช่ความรุนแรง มารในชีวิตจริงอาจปรากฏในรูปของอำนาจ การกดดัน หรือการทุจริต ซึ่งธรรมะจึงเป็นอาวุธสำคัญในการต่อต้าน

จิตรกรไทยร่วมสมัย ถวัลย์ ดัชนี ได้นำเรื่องเล่านี้มาตีความใหม่ในผลงานจิตรกรรมอันทรงพลัง พระพักตร์ของพระพุทธเจ้าในฉากกลางของภาพงดงาม สงบ นุ่มนวลบนพื้นหลังสีแดง ท่ามกลางสิ่งมีชีวิตลี้ลับสีดำที่แทนมาร เช่น เสือมีปีก นกสองหัว และอสรพิษ แม้ภาพจะเปี่ยมไปด้วยพลังของความดุร้าย แต่ประกายทองและแววตาสงบของพระพุทธเจ้าก็ย้ำเตือนว่า พลังที่แท้จริงอยู่ในความนิ่งและคุณธรรม

บทประพันธ์นี้เปิดการแสดงรอบปฐมฤกษ์ (World Premiere) ในงาน Thailand International Composition Festival 2017 กำกับการแสดงโดย ดร.ธนพล เศตะพราหมณ์